“Vətəndaşlar elə bilir ki, gömrükdə mallarını açır, içindən nəsə götürürlər…” – Fotolar

Ötən gün Dövlət Gömrük Komitəsi media nümayəndələri üçün Hava Nəqliyyatında Baş Gömrük İdarəsinə mediatur təşkil edib. 

“Qafqazinfo” xəbər verir ki, səfərin məqsədi gömrük sistemində aparılan islahatlar, tətbiq edilən yeniliklər və hava nəqliyyatında gömrük işinin necə həyata keçirildiyini jurnalistlərə əyani göstərmək idi.

Səfər əvvəlcə Hava Nəqliyyatında Baş Gömrük İdarəsinin inzibati binasında keçirilən brifinqlə başladı. Burada hava nəqliyyatında gömrük işinin təşkili, gömrük postlarının spesifik xüsusiyyətləri və son yeniliklərlə bağlı təqdimat keçirildi.

Daha sonra jurnalistlər Heydər Əliyev Beynəlxalq Hava Limanına yönləndirilərək gömrük proseslərini yerində izlədilər.

Mediatur çərçivəsində Bakı Karqo Terminalında aparılan gömrük nəzarəti prosesi də nümayiş etdirildi. Logistika Mərkəzi Gömrük postunun rəisi Rövşən Mahmudzadə son aylarda əldə olunan nəticələr barədə məlumat verdi.

Onun sözlərinə görə, Risk Analiz Sisteminin (ARAS) tətbiqindən sonra bu il dövlət büdcəsinə 300 min manatdan çox əlavə gömrük ödənişi daxil olub: “Ay ərzində yalnız bağlamalardan yarım milyon manatdan çox vəsait büdcəyə köçürülür. Gündəlik orta hesabla 20–25 min bağlama gömrük nəzarətindən keçirilir”.

R. Mahmudzadə bildirdi ki, gömrük yoxlamaları artıq tam risk əsaslı sistem üzərindən aparılır:

“Bağlamalar daşıyıcı şirkətlər tərəfindən gömrüyə təqdim edilir. Səhv bəyanetmə hallarına ən çox qiymətin və mal sayının düzgün göstərilməməsi daxildir. Tez-tez rast gəlinən şikayətlərdən biri odur ki, vətəndaşlar məhsullarının gömrük işçiləri tərəfindən açıldığını, içindən nəsə götürüldüyünü və ya məhsulun zədələndiyini bildirirlər. Lakin vurğulamaq istəyirik ki, bu, gömrük əməkdaşları tərəfindən edilmir. Bağlama və ya mallar daşıyıcı şirkətin nümayəndəsi tərəfindən açılır, baxış keçirilir və daha sonra sərnişinə təhvil verilir. Gömrük işçiləri mallara əl vurmur. Yoxlama prosesi adətən xüsusi texniki aparat vasitəsilə həyata keçirilir”.

Səfərin növbəti mərhələsində jurnalistlər Logistika Mərkəzi Gömrük postunun iş prinsipləri ilə tanış oldular. Rövşən Mahmudzadə bildirdi ki, burada ölkəyə daxil olan, ölkədən çıxan və tranzit daşınan yüklərin rəsmiləşdirilməsi həyata keçirilir.

O qeyd etdi ki, sutka ərzində 80 ton idxal, 5 ton ixrac, 600 ton tranzit-transfer yük gömrük rəsmiləşdirilməsindən keçir. Yüklərin əsas istiqamətlərinin ABŞ, Avropa ölkələri və BƏƏ olduğu bildirildi.

İdarənin Xidmətin təşkili şöbəsinin rəisi Elşən Səfərli isə sərnişindaşıma göstəriciləri ilə bağlı məlumat verdi. O bildirdi ki, 2025-ci ilin son 6 ayı ərzində ölkəyə 12 322 təyyarə reysi və 1 658 738 sərnişin daxil olub. Eyni dövrdə ölkədən 12 331 reyslə 1 597 009 sərnişin yola salınıb. Daşınan baqajın həcmi daxilolmalarda 1 milyon 305 min, çıxışlarda isə 1 milyon 177 min bağlama təşkil edib.

E. Səfərli qeyd etdi ki, son 6 ayda hava nəqliyyatı üzrə 1234 inzibati xəta, 54 cinayət faktı aşkarlanıb.

Eyni zamanda media nümayəndələri “Terminal 1” gömrük postunda şəxslərin sərhədkeçmə proseslərini, əl yükü və baqajlara tətbiq olunan gömrük nəzarəti tədbirlərini, “yaşıl kanal”, “qırmızı kanal” buraxılış sistemlərinin iş prinsipini və rəsmiləşdirilmə əməliyyatlarını əyani şəkildə izlədi. 

Fiziki şəxslərin gömrük sərhədindən keçirdikləri malların bəyan edilməsini sadələşdirmək məqsədilə hava limanlarında “Yaşıl Kanal” və “Qırmızı Kanal” buraxılış sistemləri tətbiq olunur.

Hava Nəqliyyatına Baş Gömrük İdarəsinin Sərnişin şöbəsinin böyük inspektoru Xatirə Məmmədova bildirdi ki, “Yaşıl Kanal” malların şifahi, “Qırmızı Kanal” isə yazılı qaydada bəyan olunması – yəni gömrük bəyannaməsinin təqdim edilməsini tələb edən hallar üçün nəzərdə tutulur.

Onun sözlərinə görə, “Yaşıl Kanala” daxil olan şəxs bununla əl yükündə və baqajında yazılı şəkildə bəyan edilməli mal olmadığını təsdiqləmiş olur və bəyannaməsi şifahi şəkildə qəbul edilir:

“Buna baxmayaraq, “Yaşıl Kanal”ın seçilməsi həmin şəxsin mütləq formada həmin kanaldan keçəcəyi anlamına gəlmir. Gömrük Məcəlləsinin 304.2-ci maddəsinə əsasən, sərnişində risk göstəriciləri aşkar olunarsa və ya şübhəli davranış müşahidə edilərsə, gömrük əməkdaşları onu “Qırmızı Kanal”a yönləndirə bilərlər.

Sərnişinlərə Gömrük Məcəlləsinin 60 və 61-ci maddələrinə uyğun olaraq suallar verilir, səfər marşrutu barəsində məlumat soruşulur və üzərlərində bəyan olunmalı malın olub-olmadığı dəqiqləşdirilir.

Gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi zamanı əməkdaşlar texniki nəzarət vasitələrindən, xidməti itlərdən, eləcə də mexaniki və elektron cihazlardan istifadə edirlər. Gömrük Məcəlləsinin 65.2-ci maddəsinə əsasən, əməkdaşlar baqajın və bağlamaların açılmasını tələb etmək səlahiyyətinə malikdir və gömrük orqanlarının tələblərinə əməl olunmaması Məcəllənin 81.2-ci maddəsinə uyğun olaraq məsuliyyət yaradır”.

Mediatur zamanı verilən ətraflı məlumat və izahlar gömrük sisteminin qapalı qalan tərəflərini nümayiş etdirməklə media nümayəndələrinə real iş prosesini müşahidə etmək imkanı yaratdı.

Lamiyə Məmmədova